نصب منهول
نصب منهول پلی اتیلن یکی از موضوعات مهم در صنایع مختلف است. این مقاله به بررسی دقیق فرآیند نصب و اجرای این نوع منهول‌ها می‌پردازد تا بتوانید با خیال راحت و با اطلاعات کامل به نصب آن‌ها بپردازید.
استاندار های نصب منهول
بر اساس استاندارد ملی 14387 که خود مطابق با استاندارد ASTM 1759 تهیه شده است، منهول پلی‌اتیلن بایستی تحمل بارهای افقی (شعاعی) ناشی از فشار خاک اطراف و نیز بارهای عمودی (محوری) ناشی از وزن خاک و بارهای وارده بر آن را داشته باشد. بر این مبنا پرکننده اطراف منهول (Backfill) بایستی به ترتیبی تهیه و اجرا گردد که به همراه سازه پلی‌اتیلنی منهول توأمان این بارها را تحمل نموده، بدون اینکه در طول سالیان بهره‌برداری پایداری خود را حفظ نماید.
همچنين در صورتي كه خاك كف سست باشد و امكان كف‌سازي فراهم نباشد، مي‌توان به جاي خاك از بتن‌هاي پيش‌ساخته با ضخامت 15 سانتي‌متر استفاده كرد.
این استاندارد، پرکننده اطراف منهول را از خاک class I با تراکم 90درصد و کف منهول را با تراکم 95درصد تعریف می‌نماید. این پرکننده دارای خواص الاستیسیته (عدم شکنندگی)، متراکم شده (unshrinkable) و دارای تحمل فشار حدود 0.8MPa است. از آنجاییکه تراکم‌دهی خاک اطراف منهول با توجه به اینکه نمی‌خواهیم خاک دست نخورده اطراف را زیاده از حد برداشت کنیم، براحتی مقدور نیست؛ لذا می‌بایست از ملات جایگزین استفاده نماییم.
مصالح پرکننده: (Backfill)
1- خاک Class I
مطابق تعریف استاندارد
2- ملات شفته آهک:
در صورت وجود خاک مناسب در محل و جدا کردن سنگ و قلوه‌های درشت آن می‌توان براحتی از این ملات استفاده نمود که مشابهت زیادی با تعاریف استاندارد داشته و به هیچ عنوان بر روی منهول پلی‌اتیلن واکنش شیمیایی و یا خوردگی انجام نمی‌دهد.
3- ملات سیمانی:
انجمن سیمان آمریکا در معرفی ملات سیمانی پرکننده (Backfill) نوعی ملات سیمانی را معرفی نموده است که در جاهای مختلف با عیارهای متفاوت کاربری دارد، مانند پشت فونداسیون‌ها و یا اطراف منهول و … که به آن CLSM می‌گویند. این ملات پرکننده مناسب اطراف (CLSM) صرفا یک ملات سیمان بوده و به هیچ وجه بتن محسوب نمی‌شود، زیرا عیار آن در حدود 80Kg/m3 -70 است و دارای خواص زیر است:
1- قابلیت الاستیسیته دارد. (Elasticity)
2- خودمتراکم شونده است. (Self-Compact)
3- کاهش حجم ندارد. (Unshrinkable)
4- به هیچ عنوان شکننده نیست.
5- تحمل فشار حدود 0.6MPa-0.4 دارد.
6- مقاومت فشاری 0.1MPa بعد از یک روز.
7- مقاومت فشاری 0.5MPa بعد از 28 روز.
شماتیک کلی نصب منهول به همراه مواد و مصالح مورد نیاز
ترکیب مواد متشکله ملات سیمانی (CLSM)
| شن (تا 19 میلیمتر) | Kg/m3 1010 |
| ماسه | Kg/m3 1150 |
| آب | Kg/m3 155 |
| سیمان | Kg/m3 45 |
نحوه پر کردن اطراف منهول:
پس از نصب و انجام اتصالات منهول و همچنین تراز کردن آن می‌بایست مواد پرکننده بصورت لایه لایه و بطور مساوی در اطراف منهول ریخته شود تا راستای قائم منهول حفظ و از یکنواخت بودن پرکننده و بدون حفره بودن آن اطمینان داشت. از ریختن یکباره مواد پرکننده جدا خودداری نمایید.
استفاده از کمپکتور جهت کوبیدن خاک اطراف منهول
کف‌سازی :
برای استقرار منهول بایستی بستری نسبتا محکم فراهم آورد، لذا برای اینکار ابتدا کف محل گودبرداری را از قلوه سنگ‌های درشت تمیز نموده و با کمپکتور کف‌کوبی و صاف می‌نماییم. در صورتی‌که این امکان وجود نداشته باشد بایستی حداقل 10 سانتیمتر بتن مگر اجرا نموده و نشیمن منهول را یکدست نماییم.
معرفی منهول پلی اتیلن
منهول‌های پلی اتیلن، منهول‌هایی هستند که از جنس پلی اتیلن ساخته شده‌اند. این ماده به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد خود، برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مزایای استفاده از منهول پلی اتیلن
استفاده از منهول پلی اتیلن مزایای فراوانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی، وزن کم، نصب آسان و طول عمر بالا اشاره کرد.
انواع منهول پلی اتیلن
- دایره‌ای
این نوع منهول‌ها بیشتر برای شبکه‌های فاضلاب و آب استفاده می‌شوند و به دلیل طراحی دایره‌ای، مقاومت بالایی در برابر فشار دارند. - مستطیلی
در مکان‌هایی که نیاز به فضای بیشتری برای عبور کابل‌ها و لوله‌ها دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربردهای منهول پلی اتیلن
- کاربرد در شبکه‌های فاضلاب
منهول‌های پلی اتیلن به دلیل مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی و خوردگی، گزینه‌ای عالی برای استفاده در شبکه‌های فاضلاب هستند. - کاربرد در شبکه‌های مخابراتی
برای حفاظت از کابل‌های مخابراتی و فیبر نوری، منهول‌های پلی اتیلن به دلیل خواص عایق‌بندی عالی و مقاومت در برابر شرایط محیطی مناسب هستند. - کاربرد در شبکه‌های برق
در شبکه‌های برق نیز برای حفاظت از کابل‌ها و تجهیزات برقی، منهول‌های پلی اتیلن به کار می‌روند.
مزایای اقتصادی منهول پلی اتیلن
- هزینه‌های نصب کمتر
نصب منهول پلی اتیلن هزینه‌های کمتری نسبت به منهول‌های سنتی دارد. - طول عمر بالا
طول عمر بالای منهول‌های پلی اتیلن موجب می‌شود که هزینه‌های نگهداری و تعویض کاهش یابد.
مقایسه منهول پلی اتیلن با منهول‌های بتنی
- وزن و حمل و نقل
منهول‌های پلی اتیلن به دلیل وزن کمتر، حمل و نقل آسان‌تری دارند. - مقاومت و دوام
منهول‌های پلی اتیلن مقاومت بیشتری در برابر شرایط محیطی دارند و دوام بالاتری نسبت به منهول‌های بتنی دارند.
نکات مهم در نصب منهول
- نوع خاک: نوع خاک محل نصب بر روی روش نصب و نوع منهول تأثیرگذار است. در خاک‌های نرم و سست، باید از منهول‌های مقاوم‌تر و روش‌های تقویت پی استفاده شود.
- عمق نصب: عمق نصب منهول باید به گونه‌ای باشد که از یخ‌زدگی و آسیب دیدن آن جلوگیری شود.
- شیب لوله‌ها: لوله‌های ورودی و خروجی باید شیب مناسبی داشته باشند تا جریان فاضلاب به راحتی برقرار شود.
- اتصالات: اتصالات بین لوله‌ها و منهول باید به دقت انجام شود و از واشرهای آب‌بندی مناسب استفاده شود.
- آب‌بندی: تمام اتصالات و درزها باید به خوبی آب‌بندی شوند تا از نشت فاضلاب جلوگیری شود.
- پوشش محافظ: برای محافظت از منهول در برابر بارهای سنگین و ترافیک، می‌توان از پوشش‌های بتنی یا فلزی استفاده کرد.
آیا نصب منهول به تخصص نیاز دارد
بله، قطعاً نصب منهول به تخصص نیاز دارد. نصب صحیح منهول یک کار فنی و تخصصی است که نیازمند دانش و مهارت در زمینه های مختلف از جمله:
- مهندسی عمران: برای طراحی و محاسبات مربوط به گودبرداری، بتن‌ریزی، و محاسبه بارهای وارده بر منهول.
- لوله کشی: برای اتصال لوله‌های ورودی و خروجی به منهول و اطمینان از آب‌بندی کامل اتصالات.
- تاسیسات: برای آشنایی با انواع منهول و کاربردهای آن‌ها در سیستم‌های مختلف (فاضلاب، آب، برق و …).
- ایمنی: برای رعایت نکات ایمنی در حین عملیات حفاری، نصب و پر کردن اطراف منهول.
چرا نصب منهول به تخصص نیاز دارد؟
- اهمیت عملکرد صحیح سیستم: نصب نادرست منهول می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند نشت فاضلاب، انسداد لوله‌ها، نشست زمین و خسارات مالی شود.
- ایمنی کارگران: حفاری و نصب منهول با خطراتی مانند ریزش دیواره گودال، برخورد با تاسیسات زیرزمینی و گازهای سمی همراه است.
- رعایت استانداردها: نصب منهول باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام شود تا از کیفیت و دوام آن اطمینان حاصل شود.
چه کسانی می‌توانند نصب منهول را انجام دهند؟
- شرکت‌های تخصصی: این شرکت‌ها دارای نیروهای متخصص و تجهیزات لازم برای نصب انواع منهول هستند.
- پیمانکاران مجرب: پیمانکارانی که در زمینه نصب تاسیسات زیرزمینی فعالیت می‌کنند، می‌توانند نصب منهول را انجام دهند.
- تکنسین‌های ماهر: تکنسین‌های ماهر در زمینه لوله کشی و تاسیسات نیز می‌توانند با نظارت مهندس ناظر، نصب منهول را انجام دهند.
هزینه نصب منهول فاکتور های موثر و برآورد تقریبی
هزینه نصب منهول به عوامل متعددی بستگی دارد و یک قیمت ثابت برای آن نمی‌توان تعیین کرد. برخی از مهم‌ترین فاکتورهایی که بر هزینه نصب منهول تأثیر می‌گذارند عبارتند از:
- نوع منهول: منهول‌های پلی اتیلن، بتنی و چدنی از نظر قیمت و روش نصب با هم متفاوت هستند.
- ابعاد و عمق منهول: هرچه ابعاد و عمق منهول بزرگ‌تر باشد، هزینه حفاری و مصالح مصرفی بیشتر خواهد شد.
- نوع خاک: در خاک‌های سخت و سنگی، هزینه حفاری بیشتر می‌شود.
- تعداد و نوع اتصالات: تعداد و نوع اتصالاتی که به منهول متصل می‌شوند (مانند لوله‌ها، دریچه‌ها و …) بر هزینه تأثیرگذار است.
- موقعیت جغرافیایی: هزینه نصب در مناطق مختلف کشور ممکن است متفاوت باشد.
- هزینه نیروی کار: دستمزد نیروی کار ماهر و تجهیزات مورد نیاز نیز بر هزینه تأثیرگذار است.
- هزینه مجوزها: در برخی موارد، برای نصب منهول نیاز به اخذ مجوزهای خاصی است که هزینه‌های اضافی به همراه دارد.
جمع‌بندی
نصب منهول یک کار حساس و تخصصی است که باید توسط افراد با تجربه و آموزش دیده انجام شود. سپردن این کار به افراد غیر متخصص می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. بنابراین، توصیه می‌شود برای نصب منهول از خدمات شرکت‌های تخصصی یا پیمانکاران مجرب استفاده کنید.
